Οριζόντιο διαμελισμόονομάζουμε τη μορφολογία των ακτών και συγκεκριμένα τις διαφορές που έχουν ως προς το μήκος και το σχήμα, δηλαδή κόλπους, ακρωτήρια, χερσονήσους, νησιά κ.λπ.
Εντοπίζω τις μεγαλύτερες χερσονήσους της Ευρώπης (κλικ στην εικόνα)
Εντοπίζω τις θάλασσες της Ευρώπης (κλικ στην εικόνα)
Εντοπίζω τα μεγαλύτερα νησιά της Ευρώπης (κλικ στην εικόνα)
Το σημερινό μας μάθημα μας μιλάει για ένα παιδί που βρίσκει και διαβάζει το «μυστικό» ημερολόγιο του Θοδωρή και της Μυρσίνης, κάποιων συγγενικών του προσώπων , στο οποίο είχαν καταγράψει τις εμπειρίες τους από τη ζωή στο χωριό, όταν ήταν παιδιά. Οι περιγραφές τους μας δίνουν ενδιαφέρουσες πληροφορίες για τις ασχολίες στην επαρχία τα παλιά χρόνια, όπως για τον θερισμό, τα πρόσωπα που συμμετείχαν και τα εργαλεία που χρησιμοποιούσαν. Επίσης , αναφέρονται στο έθιμο της Καλλινίτσας, που γινόταν κάθε χρόνο στη γιορτή του Αϊ-Γιάννη του Κλήδονα, στη διαδικασία του αλωνίσματος, στις κοινωνικές εκδηλώσεις και τα πανηγύρια.
ο τέντζερης : τούρκικη λέξη, κατσαρόλα συνήθως χάλκινη.
σεργιανίζω : τούρκικη λέξη, βγαίνω βόλτα, γυρίζω στους δρόμους χωρίς συγκεκριμένο σκοπό.
ο μαχαλάς : τούρκικη λέξη, γειτονιά ή συνοικία.
ο μπαχτσές : τούρκικη λέξη, κήπος, περιβόλι.
η τσακμακόπετρα: είδος πέτρας που παράγει σπινθήρες, όταν τη χτυπάμε με ένα πολύ σκληρό αντικείμενο.
το καμουτσίκι : είδος μαστιγίου για να χτυπούν τα ζώα για να προχωρήσουν.
(Πηγή : Ταξίδι στη Γνώση)
Θέρισμα- Αλώνισμα
Ο θερισμός τα παλαιότερα χρόνια ήταν σωστό πανηγύρι. Άρχιζε στις αρχές του Ιούνη και τελείωνε στα μέσα του Ιουλίου. Οι κάτοικοι των χωριών φόρτωναν στα μουλάρια τα πράγματά τους και ξεκινούσαν για τα χωράφια. Τα χωριά ερήμωναν.
Στο θέρο συμμετείχαν όλα τα μέλη της οικογένειας, ακόμα και τα μικρά παιδιά, τα οποία κουβαλούσαν νερό, φαγητό και εργαλεία. Οι γυναίκες που είχαν μωρά τα φορτώνονταν στην πλάτη τους και θέριζαν.
Τα εργαλεία που χρησιμοποιούσαν ήταν τα δρεπάνια και η παλαμαριά.
Δρεπάνια
Παλαμαριά
Η δουλειά άρχιζε νωρίς το πρωί με τη δροσιά. Όταν ο ήλιος ανέβαινε ψηλά, για να προστατευτούν, οι γυναίκες φορούσαν μια άσπρη μαντίλα και οι άντρες καπέλα.
Στο αριστερό χέρι φορούσαν την παλαμαριά, ένα ξύλινο γάντι, για να πιάνουν τα στάχυα και να μην κόβονται και με το δεξί κρατούσαν το δρεπάνι για να τα κόβουν. Τα στάχυα τα έβαζαν δίπλα τους σε μικρούς σωρούς, τα δεμάτια.
Κάποιος είχε τη φροντίδα να τα δένει. Έκανε ζωνάρια από τα ίδια τα στάχυα, τα οποία προηγουμένως είχε βρέξει να μαλακώσουν και να μη σπάζουν. Στη συνέχεια τα φόρτωνε στα μουλάρια και τα μετέφερε στο αλώνι. Εκεί τα τοποθετούσε το ένα πάνω στο άλλο, φτιάχνοντας μικρούς λόφους, τις θημωνιές.
Θημωνιά
Όταν θερίζονταν όλα τα χωράφια, άρχιζε το αλώνισμα. Κάθε οικογένεια είχε το δικό της αλώνι. Το αλώνι ήταν ένας χώρος, τον οποίο προηγουμένως είχαν στρώσει με πλατιές πέτρες. Στη μέση τοποθετούσαν έναν ξύλινο στύλο, στον οποίο έδεναν τα ζώα για να περιστρέφονται.
Έπαιρναν λοιπόν μερικά δεμάτια και τα έστρωναν στο αλώνι. Μετά ζεύανε στα μουλάρια ή στα βόδια τη δοκάνη. Η δοκάνη ήταν ένα πλατύ ξύλο, που στο κάτω μέρος είχε κοφτερές πέτρες. Πάνω στην δοκάνη καθόταν ένας άνθρωπος για να δίνει βάρος. Καθώς γύριζαν τα ζώα, η δοκάνη έκοβε στα στάχυα και έβγαινε το σιτάρι.
Επειδή όμως ήταν ανακατεμένο με άχυρα, για να το ξεχωρίσουν έπρεπε να το λιχνίσουν. Προϋπόθεση για να γίνει το λίχνισμα ήταν να φυσάει. Γι αυτό φρόντιζαν τα αλώνια να είναι σε ύψωμα. Γέμιζαν έναν κουβά με σιτάρι και άχυρα και τον άδειαζαν από ψηλά πάνω σε ένα χαλί. Τα άχυρα, που ήταν ελαφρότερα από το σιτάρι, τα έπαιρνε ο αέρας και το σιτάρι έπεφτε κάτω. Τέλος το κοσκίνιζαν με ένα κόσκινο, το δερμόνι.
Η 24η Ιουνίου είναι από τις μεγαλύτερες καλοκαιρινές γιορτές της ελληνικής παράδοσης, αφού η γιορτή του Αϊ Γιάννη του Κλήδονα (ή Ριγανά, ή Ριζικάρη) συνοδεύεται από το παραδοσιακό έθιμο με το πέρασμα πάνω από τις φωτιές.
Το προσωνύμιο «Κλήδονας» προέρχεται από την αρχαία ελληνική λέξη «κλήδων» που σημαίνει προγνωστικός ήχος και χρησιμοποιούνταν για να περιγράψει τον συνδυασμό των τυχαίων και ασυνάρτητων λέξεων κατά τη διάρκεια μαντικής τελετής.
Ουσιαστικά ο «Kλήδονας» σχετίζεται με μια λαϊκή μαντική διαδικασία, η οποία λέγεται ότι αποκαλύπτει στις άγαμες κοπέλες την ταυτότητα του μελλοντικού τους συζύγου.
Σύμφωνα με το έθιμο, την παραμονή του Αϊ-Γιαννιού, οι ανύπαντρες κοπέλες μαζεύονται σε ένα από τα σπίτια του χωριού και μία από αυτές πηγαίνει στο πηγάδι να φέρει το «αμίλητο νερό» και στη διαδρομή μέχρι το σπίτι δεν πρέπει να μιλήσει σε κανέναν.
Στο σπίτι το νερό μπαίνει σε πήλινο δοχείο, στο οποίο η κάθε κοπέλα ρίχνει ένα προσωπικό της αντικείμενο, τα λεγόμενα ριζικάρια και στη συνέχεια σκεπάζουν το δοχείο με κόκκινο ύφασμα και το δένουν ενώ παράλληλα προσεύχονται στον Αϊ Γιάννη και τοποθετούν το δοχείο σε ανοιχτό χώρο, όπου μένει όλη νύχτα. Την ίδια εκείνη νύχτα λέγεται ότι τα κορίτσια θα δουν στα όνειρά τους το μελλοντικό τους σύζυγο.
Παράλληλα, την παραμονή της γιορτής του Αϊ Γιάννη Ιωάννη, αναβιώνει και το γνωστό έθιμο με τις φωτιές: Στη πλατεία του χωριού στήνεται μια μεγάλη φωτιά πάνω από την οποία πηδάνε όλοι οι κάτοικοι του χωριού. Σύμφωνα με την παράδοση, η φωτιά, επιφέρει την κάθαρση και οι άνθρωποι απαλλάσσονται από το κακό.
Ο Άι-Γιάννης λέγεται και Ριζικάρης αφού η παράδοση λέει ότι φέρνει τύχη και γι' αυτό έπρεπε από την παραμονή οι κάτοικοι του χωριου να έχουν τακτοποιήσει όλες τις οικιακές δουλειές τους.
Επίσης ο Αϊ Γιάννης αποκαλείται και Ριγανάς, επειδή την ημέρα αυτή έβγαιναν και μάζευαν ρίγανη, η οποία έπρεπε να συλλεχθεί πρωί πρωί, πριν από την ανατολή του ηλίου, αφού πίστευαν, ότι έτσι είχε μαγική δύναμη.
Οι Εσκιμώοι είναι άνθρωποι χαμηλού ή μέσου αναστήματος, με ελαφρά κίτρινο δέρμα και χαρακτηριστικά σχιστά μάτια. Κατοικούν σε μερικές περιοχές της Γροιλανδίας, στον Καναδά, στην Αλάσκα ακόμη και στις Β.Α. περιοχές της Ασίας.
Κατάφεραν να επιζήσουν σε δύσκολες κλιματολογικές συνθήκες κυνηγώντας κυρίως φώκιες και φάλαινες, που τους εξασφάλιζαν τροφή και ένδυση. Η φώκια τους είναι χρήσιμη και για τα κόκαλά της πάνω στα οποία χαράζουν παραστάσεις κυνηγιού και τα εμπορεύονται.Τα ρούχα τους αποτελούνται κυρίως από δέρματα αρκούδας, φώκιας και αλεπούς.
Κύριος σύντροφος της ζωής τους είναι η βάρκα τους και τα σκυλιά τους. Τα σκυλιά των Εσκιμώων έχουν πάρα πολύ καλή όσφρηση και τους βοηθάνε στο κυνήγι τους. Η δύναμή τους επίσης είναι μεγάλη και βοηθάνε τον Εσκιμώο στη μετακίνησή του σέρνοντας το έλκηθρό του.
Οι Εσκιμώοι κατοικούν μέσα σε σκηνές από δέρμα φώκιας ή τάρανδου. Το χειμώνα και σε ορισμένες περιοχές φτιάχνουν τα περίφημα παγόσπιτά τους, τα "ιγκλού". Για να ζεσταθούν, καίνε το λάδι της φώκιας.
Από την Live-Pedia.gr
ΙΓΚΛΟΥ
ΤΟ ΙΓΚΛΟΥ (Πηγή : Εγκύκλιος Παιδεία)
Το ιγκλού είναι η προσωρινή κατοικία των Εσκιμώων το χειμώνα.
Κατασκευάζεται από ορθογώνια κομμάτια μήκους 0,60 μ. και πλάτους 0,20 μ. Τα κομμάτια αυτά κόβονται από μια μάζα χιονιού με ένα ειδικό μαχαίρι. Τα κομμάτια αυτά τοποθετούνται κυκλικά σε επίπεδη έκταση χιονιού.
Μετά το σχηματισμό του πρώτου κύκλου από πλάκες, τα υπόλοιπα κομμάτια λαξεύονται έτσι ώστε να σχηματιστεί μια επικλινής επιφάνεια που αποτελεί την πρώτη βαθμίδα.
Στη συνέχεια προστίθενται συνεχώς κομμάτια χιονιού έτσι ώστε στο τέλος να σχηματιστεί ένας τέλειος θόλος. Στην οροφή αφήνεται μια τρύπα για να αερίζεται ο χώρος.
Ένα στενό ημικυλινδρικό πέρασμα μήκους περίπου 3 μ. οδηγεί στο εσωτερικό. Το άνοιγμα καλύπτεται με δέρμα φώκιας για προστασία από τον αέρα. Τα έπιπλα του είναι: ένα δοχείο όπου καίγεται το λίπος της φώκιας για θέρμανση και φωτισμό, και μια εξέδρα καλυμμένη από κλαδιά και δέρματα για ύπνο. Συνήθως σε ένα ιγκλού μένει μια οικογένεια 3-4 ατόμων ενώ ένας έμπειρος Εσκιμώος μπορεί να φτιάξει ένα ιγκλού μέσα σε δύο ώρες.
Οι Λάπωνες έχουν ανάστημα κοντό (από 1,20-1,50 μ) και ασχολούνται με το κυνήγι και το ψάρεμα. Οι ίδιοι ονομάζονται Σαμπέ. Για μεταφορικό μέσο χρησιμοποιούν το έλκηθρο, το οποίο, εκτός από τα σκυλιά, το σέρνουν και οι τάρανδοι.
Το δέρμα τους είναι μελαχρινό κίτρινο, το πρόσωπό τους πλατύ με εξέχοντα ζυγωματικά και το κεφάλι του βραχύ. Έχουν μικρά πόδια και χέρια και ίσια μαλλιά. Η γλώσσα τους είναι η σααμική και κυριότερες θρησκείες τους είναι λουθηρανισμός, η ορθοδοξία και οι ανιμιστικές δοξασίες.
Ζουν νομαδική ζωή κι ασχολούνται κυρίως με την εκτροφή ταράνδων, αν και μερικοί έχουν αποκτήσει σκανδιναβικό τρόπο ζωής. Οι τάρανδοι είναι για τους Λάπωνες πολύτιμα ζώα, γιατί απ’ αυτούς παίρνουν το κρέας τους και το δέρμα.
Επειδή η περιοχή που ζουν έχει πολικό κρύο, ντύνονται με δέρματα ταράνδου και τρέφονται με το κρέας των ταράνδων και τα ψάρια.
Όσοι μένουν μόνιμα κάπου, φτιάχνουν ξύλινα σπίτια και τα σκεπάζουν με φλοιούς δέντρων, κλαδιά, λάσπη κτλ.
Οι πρόχειρες καλύβες τους (όταν μετακινούνται) έχουν σχήμα κώνου, που τις φτιάχνουν από λεπτούς πασσάλους, που ενώνονται στην κορυφή και σκεπάζονται με δέρματα ταράνδων.
Ένα μέρος των Λαπώνων έχει εγκαταλείψει τη νομαδική ζωή, και απορροφάται σιγά σιγά από τον πληθυσμό του κράτους που ανήκει.
Μεταβλητή λέγεται το γράμμα ή το σύμβολο που χρησιμοποιείται σε μια αριθμητική παράσταση και μπορεί να αντικατασταθεί από οποιαδήποτε τιμή που μπορεί να πάρει ένα ποσό.
Ας δούμε κάποια παραδείγματα:
α) Η Ηλιάνα μάζεψε από τα κάλαντα κάποια χρήματα και ξόδεψε τα 14 Ευρώ( χ - 14) β) Ο Γιώργος έβαλε τα χρήματα του μαζί με τα 75 Ευρώ του αδελφού του( α + 75)
γ) Ο Χαράλαμπος είχε κάποια χρήματα και η γιαγιά του του έδωσε ακόμα 20 Ευρώ ( ψ + 20) Στα παραπάνω παραδείγματα η μεταβλητή έχει οριστεί με τρεις διαφορετικούς τρόπους ( χ , α , ψ)
Έτσι λοιπόν για τη φράση :"Υπήρχαν ψ φασόλια στο σάκο. Τώρα υπάρχουν 2 περισσότερα" , ποια αριθμητική παράσταση θα χρησιμοποιήσουμε;
Η μεταβλητή βέβαια δε μπορούμε να ξέρουμε με ποιον αριθμό αντιστοιχεί αφού έχει άπειρες λύσεις. Μπορούμε να ξέρουμε την τιμή της μεταβλητής όταν μας δίνεται και άλλο στοιχείο. Π. χ. :
Βρες ποιος αριθμός κάθε φορά επαληθεύει την αριθμητική παράσταση:
Οι Εσκιμώοι είναι άνθρωποι χαμηλού ή μέσου αναστήματος, με ελαφρά κίτρινο δέρμα και χαρακτηριστικά σχιστά μάτια. Κατοικούν σε μερικές περιοχές της Γροιλανδίας, στον Καναδά, στην Αλάσκα ακόμη και στις Β.Α. περιοχές της Ασίας. 
Κατάφεραν να επιζήσουν σε δύσκολες κλιματολογικές συνθήκες κυνηγώντας κυρίως φώκιες και φάλαινες, που τους εξασφάλιζαν τροφή και ένδυση. Η φώκια τους είναι χρήσιμη και για τα κόκαλά της πάνω στα οποία χαράζουν παραστάσεις κυνηγιού και τα εμπορεύονται. Τα ρούχα τους αποτελούνται κυρίως από δέρματα αρκούδας, φώκιας και αλεπούς.
Κύριος σύντροφος της ζωής τους είναι η βάρκα τους και τα σκυλιά τους. Τα σκυλιά των Εσκιμώων έχουν πάρα πολύ καλή όσφρηση και τους βοηθάνε στο κυνήγι τους. Η δύναμή τους επίσης είναι μεγάλη και βοηθάνε τον Εσκιμώο στη μετακίνησή του σέρνοντας το έλκηθρό του. 
Οι Λάπωνες έχουν ανάστημα κοντό (από 1,20-1,50 μ) και ασχολούνται με το κυνήγι και το ψάρεμα. Οι ίδιοι ονομάζονται Σαμπέ. Για μεταφορικό μέσο χρησιμοποιούν το έλκηθρο, το οποίο, εκτός από τα σκυλιά, το σέρνουν και οι τάρανδοι. 
